Ik dacht dat het boek het einde was.
Ik had mijn biografie geschreven. Niet om het uit te brengen, maar om het eruit te halen. Voor mezelf. Om te begrijpen of ik nog klopte.
Want ik twijfelde aan alles. Aan mijn herinneringen. Aan mijn interpretaties. Aan mijn conclusies. Was het echt gebeurd zoals ik het beleefde? Of had ik het mezelf wijsgemaakt?
De biografie gaf me iets terug. Rust. Richting. En vooral: bevestiging. Elke keer als ik teruglas, voelde ik: “Ja, dit klopt. Voor mij.”
Ik gebruikte het boek niet alleen als verhaal, maar ook als spiegel. Ik ging terug naar beslissingen die ik toen genomen had, en ik vroeg me af:
Zou ik dit nu opnieuw doen met wat ik vandaag weet?
En telkens merkte ik: wat ik deed, kwam voort uit de inzichten die ik toen had. En dat was eerlijk.
Toen het boek af was, liet ik het lezen. Aan mensen die me kenden. Die ik vertrouwde. En die ik ook niet wilde kwetsen.
Ik vroeg: “Lees dit eens. Komt het respectvol over? Is het te scherp? Te eenzijdig?”
En de reacties waren zacht. Maar ook anders dan ik verwachtte.
“Het klopt wat je schrijft. Maar ik voel het niet zo.”
“Ik herken het, maar ik herinner het me anders.”
“Je komt er mild in over, maar ik voel toch wat kou in je woorden.”
Dat kwam binnen.
Ik begon dat te testen. Niet alleen met AI. Maar met mensen. Op het werk. Bij vrienden. In gewone gesprekken.
Ik begon anders te spreken. Zachter. Of net scherper. En ik zag hoe de reacties veranderden.
Ik stelde dezelfde vragen anders — en kreeg andere antwoorden.
Ik deelde een ervaring op twee manieren — en kreeg totaal verschillende reacties.
En ineens viel het kwartje.
Iedereen leeft in zijn eigen waarheid. Gebouwd op wat hij weet. Wat hij heeft meegemaakt. Wat hij heeft geleerd. Wat hij denkt te beschermen.
En dat besef veranderde veel.
Want het maakte het moeilijker om het “foute” in iemand te zien.
Niet omdat alles goedgepraat moest worden.
Maar omdat ik besefte:
Als jij écht gelooft dat jij gelijk hebt… dan bén jij oprecht in jouw wereld.
En misschien botsen onze werelden.
Maar dat maakt jouw overtuiging niet slechter dan de mijne.
Zo begon ik ook anders te kijken naar mijn vrouw.
Niet als schuldige.
Maar als iemand die haar waarheid leefde — net als ik.
En dat die waarheden elkaar niet meer ontmoetten… dat was pijnlijk.
Maar niet kwaadaardig.
En dan kwam dat moment waarop ik dacht: nu is het echt voorbij.
En zij zei: “Ik heb nog een oplossing.”
Voor heel even twijfelde ik weer.
Want ik wilde zo graag dat het nog goed zou komen.
Maar diep vanbinnen wist ik: dit is het einde van iets. En het begin van iets nieuws.
Niet van een relatie.
Maar van mijn eigen volwassen waarheid.
### Reflectie
Waarheid is geen bezit. Het is een proces. Een beweging die begint bij jezelf, maar groeit zodra je die deelt met een ander.
Mijn waarheid is niet dé waarheid. Maar het is wel de mijne. En dat is genoeg.
### Psychologische duiding
Wat ik hier doormaakte is een herkenbaar patroon voor wie uit een relationeel onveilige context komt. Het heet in de psychologie cognitieve dissonantie: de spanning tussen wat je voelt en wat je omgeving je terugspiegelt. Het gevolg is vaak twijfel aan je waarneming, je herinnering, je recht om dingen anders te beleven. Mensen die langdurig hebben geleefd in onzichtbare dynamieken — zoals gaslighting of stille controle — ontwikkelen een extra laag zelfcontrole. Een vorm van innerlijke toetsing die zowel helpt als uitput.
In mijn geval werd het boek een spiegel. Een plek waar ik niet alleen herinnerde, maar ook bevestiging vond van mijn groei.
### Spirituele blik
Vanuit een dieper perspectief geloof ik dat waarheid altijd meervoudig is. Zoals licht zich breekt in kleuren zodra het door een prisma valt. Ieders waarheid is een straal uit hetzelfde licht. En juist in het naast elkaar mogen bestaan van die waarheden, ontstaat compassie. Voor jezelf. Voor de ander. Voor het grotere geheel.
### Slotzin
*Soms begint een nieuw hoofdstuk precies op het moment dat je dacht dat het boek uit was.*